“Pale
mtumia mtandao anapotumia Wi-Fi ilikupata intaneti anajiweka katika hali tativu
kiusalama mtandao zaidi ya Yule anae
tumia mtandao unaotumia nyaya za intaneti – Kwa lugha ya kingereza, wireless LAN
is more vulnerable to cyber-attacks compare to wired LAN” – Yusuph Kileo.
Haya
niliyabainisha wakati nazungumzia changamoto mbali mbali tunazokumbana nazo za
kiusalama mtandao kupitia matumizi yasiyo salama ya Wi-Fi yanayo endelea kushika
kasi kaika maeneo mbali mbali hivi sasa.
Ninapozungumzia
matumizi yasio salama, Namaanisha watumiaji wengi wa Wi-Fi wamekua wakipendelea
sana kutumia huduma za Wi-Fi zilizoachwa huru (Hazi hitaji Maneno ya siri
kuweza kutoa ruhusa kwa mtumiaji kuzitumia) wanapokua katika viwanja vya ndege,
mahoteli na sehemu nyinginezo.
UFAFANUZI:
“Wireless
LAN” au wengine hupenda kuita “Wi-Fi” zimekua na changamoto mbali mbali ikiwa
ni pamoja na kuruhusu mtu yeyote kuzitumia, kuweza kusababisha taarifa zinazo
safirishwa kuonekana na mtu mwingine na mara nyingi kutumika kusababisha
uingiliwaji wa mifumo ya mitandao unaowea kufanywa na wahalifu mtandao.
Niliasa
na kusisitiza elimu kutolewa zaidi maeneo mbali mbali juu ya matumizi salama ya
mitandao isiyo hitaji nyaya maarufu kama “Wi-Fi” hii ikiwa ni pamoja na
kujizuia kutumia Wi-Fi zisizo hitaji
maneno ya siri kwani mtu yeyote anaweza
kirahisi kuona kila kinachosafishwa na mtumiaji.
Katika
maelezo yangu niliweza pia kuonyesha kipande cha video (Kama kinavyo onekana
hapo chini) iliyokua na makusudio ya kukuza uelwa kwa watumia mitandao juu ya
athari za matumizi yasiyo salama ya “Wi-Fi”.
Aidha,
Msisitizo zaidi nilitoa kwa wale wa miliki wa vifaa vinavyo weza kuruhusu mtu
kuingia mtandao (Wi-Fi routers) kuwekea maneno ya siri ili kuongeza usalama wa
taarifa zinazosafirishwa huku kile kijulikanacho kama “Encryption” kuingizwa
katika vitendo hasa pale taarifa muhimu zinapo safirishwa.
MAZINGATIO:
1.
Yafuatayo ni mazingatio machache
ambayo mtumiaji mtandao anapaswa kuyajua.
2. Kunachangamoto
kubwa sana za kimtandao kwa mtumiaji wa Wi-Fi.
3. Hadi
sasa hapaja patikana njia sahihi na nzuri ya kumfanya mtumiaji wa Wi-Fi kuweza
kuwa salama kimtandao.
4. Mtumiaji
mtandao anapaswa kujenga tabia njema pale anapotumia mtandao
5. Kuna
njia baadhi ya njia tayari zimewekwa za kitaalamu ili kumuweka mtu salama
mtandaoni – Mtumiaji hana budi kuziingiza katika vitendo.
JINSI YA KUJIWEKA SALAMA:
Ilikua
salama Hizi ndio njia unazo paswa kuzijua
ü Wi-Fi
salama huwa inaonyesha alama ya Kiufunguo au unapo taka kujiunga inakutaka
kuingiza neno la siri “password”
ü Ili
kugundua taarifa unazo ziingiza kwenye mitandao zinasafiri salama kua makini
kuangali URL na hakikisha ina neon “HTTPS” njia hii inakuhakikishia
unachosafirisha kinakua tayari kimefanyiwa “Encryption”
ü Matumizi
ya “Anti-virus” zilizo ndani ya wakati “Updated” ni muhimu sana
ü Jiepushe
kutoa taarifa zako kwenye mitandao kwa watu usio wajua
ü Jenga
tamaduni za kufatilia kwa karibu taarifa ziusuzo maswala ya usalama mtandao ili
kujua hali ilivyo.
MUHIMU:
Mtumiaji anapo tumia tovuti zisizo na URL inayo anza na neno “HTTPS” na zina mtataka
kuingiza taarifa zake mtandaoni (Mfano: Jina lako na Maneno ya siri au taarifa za kibenki)
unapaswa kutambua taarifa hizo ni rahisi sana kuonekana na mtu mwingine.
Kila siku wahalifu mtandao wanakuja na mbinu mpya ili kufanikisha uhalifu huu unaokua
kwa kasi sit u katika ngazi za kin chi au mabara bali duniani kote nan i muhimu sana kila
mmoja wetu kujenga tabia ya kufatilia kwa karibu sana taarifa za usalama mtandao kila
zinapotolewa.
MWISHO:
Swali la msingi nililopata kuulizwa mara kwa mara ni kua ninazungumzia nini juu ya hali
mbaya ya iusalam aambapo “HTTPS” nazo zilikumbwa na Tatizo hali iyopelekea kila
mmoja kutokua salama kimtandao? – Hili limefanyiwa kazi na hali kwa sasa imerejea pazuri
ingawa bado jitihada za dhati kuzuia tatizo kutojirudia zinaendelea kufanyika.
Ili kusoma kwa kina Taarifa iliyotolewa kuhusiana kuathirika kwa “HTTPS” unaweza
kuipitia "HAPA"
Na hapo chini unaweza kupata kusoma nilichokua nikikiwasilisha kwa lunga ya kingereza.
MUHIMU:
Mtumiaji anapo tumia tovuti zisizo na URL inayo anza na neno “HTTPS” na zina mtataka
kuingiza taarifa zake mtandaoni (Mfano: Jina lako na Maneno ya siri au taarifa za kibenki)
unapaswa kutambua taarifa hizo ni rahisi sana kuonekana na mtu mwingine.
Kila siku wahalifu mtandao wanakuja na mbinu mpya ili kufanikisha uhalifu huu unaokua
kwa kasi sit u katika ngazi za kin chi au mabara bali duniani kote nan i muhimu sana kila
mmoja wetu kujenga tabia ya kufatilia kwa karibu sana taarifa za usalama mtandao kila
zinapotolewa.
MWISHO:
Swali la msingi nililopata kuulizwa mara kwa mara ni kua ninazungumzia nini juu ya hali
mbaya ya iusalam aambapo “HTTPS” nazo zilikumbwa na Tatizo hali iyopelekea kila
mmoja kutokua salama kimtandao? – Hili limefanyiwa kazi na hali kwa sasa imerejea pazuri
ingawa bado jitihada za dhati kuzuia tatizo kutojirudia zinaendelea kufanyika.
Ili kusoma kwa kina Taarifa iliyotolewa kuhusiana kuathirika kwa “HTTPS” unaweza
kuipitia "HAPA"
Na hapo chini unaweza kupata kusoma nilichokua nikikiwasilisha kwa lunga ya kingereza.
No comments:
Post a Comment